Nguồn gốc của cây đàn piano
Câu chuyện về sự ra đời của cây đàn piano

Tổ tiên của piano có phải là nhạc cụ một dây không?

Nhạc cụ có thể được phân thành ba loại: nhạc cụ dây, nhạc cụ hơi và nhạc cụ gõ.
Các nhạc cụ được cho là tổ tiên của piano bao gồm clavichord, harpsichord và dulcimer, nhưng nếu bạn truy tìm tổ tiên của chúng xa hơn, bạn sẽ tìm thấy tất cả các nhạc cụ một dây. Nói cách khác, tổ tiên của piano là một nhạc cụ dây.

Nguồn gốc của đàn piano

Những chiếc dương cầm cổ điển hay còn gọi thông thường là piano cổ điển ngày nay được xây dựng trực tiếp từ những chiếc đàn clavico clavecin (harpsichord) từ khoảng thế kỷ 16 và 17. Khoảng năm 1700, Bartolomeo Cristofori đã thử tạo ra một chiếc đàn harpsichord mà có thể biểu hiện âm nhạc một cách truyền cảm hơn, và đã tạo ra một bộ máy mà các búa gõ vào các dây, khác với đàn harpsichord là dùng quill (dụng cụ gảy đàn bằng ống lông) để gảy. Một đặc trưng lớn khác ở đàn piano thời đầu của ông là cơ cấu búa thoát, nó khiến cho búa tách rời khỏi phím một khi các nốt được đánh lên, và rồi chơi lại ở một vận tốc khác hẳn, làm thay đổi hẳn sự biểu cảm của chính các nốt phím đó. Những chiếc piano đầu tiên của Critofori vẫn còn chứa đựng rất nhiều nét giống với thiết kế của một cây đàn clavecin, còn âm thanh thì phần nhiều vẫn như thế, ngoại trừ việc là người chơi bấy giờ có thể chơi nhạc bằng việc nhấn vào bàn phím.

Các thiết kế của Cristofori không được biết đến mãi cho đến những năm cuối của 1700, khi các bản thiết kế piano của ông được xuất bản. Các nhà sản xuất như Gottfried Silbermann người Đức và học trò của ông là Christian Friederici và Johannes Zumpe bắt đầu phát triển piano với vai trò là một nhạc cụ độc lập với clavecin. Mặc dù lúc đầu không được ấn tượng cho lắm nhưng được J.S.Bach ủng hộ năm 1747. Âm nhạc bắt đầu được viết riêng cho piano từ năm 1732 và kỷ nguyên của nó với vai trò một nhạc cụ dành cho biểu diễn bắt đầu.

Sự phát triển của piano cổ điển sau năm 1750 diễn ra theo hai hướng cơ bản. Ở Anh, đàn piano được thiết kế nặng hơn và phức tạp hơn. Ở Đức, một loại khác nhẹ hơn và cấu trúc đơn giản hơn được biết đến như một cây đàn xứ Vienna, được nhà sản xuất Johann Andreas Stein xây dựng, đó chính là những cây đàn mà Haydn, Mozart và Beethoven đã chơi và soạn nhạc trên đó.

Dulcimer với cơ chế phát ra âm thanh tương tự

Đàn piano là một nhạc cụ dây với nghĩa là nó cộng hưởng các dây và tạo ra âm thanh, và nó cũng có một bộ phận gõ theo nghĩa là búa gõ vào dây. Theo quan điểm đó, dulcimer được coi là tổ tiên trực tiếp của piano.
Dulcimer là một loại nhạc cụ được du nhập vào Châu Âu từ Trung Đông vào thế kỷ 11. Nó đơn giản như đặt một sợi dây vào hộp cộng hưởng hình thang, và đập vào sợi dây bằng một cái vồ nhỏ để tạo ra âm thanh.

Clavichord khá gần với piano

Đàn piano được phân loại riêng biệt với cơ chế tạo ra âm thanh và được xếp vào nhóm các nhạc cụ bàn phím được chơi bằng cách vận hành bàn phím. Nhạc cụ có bàn phím đã có từ rất lâu và các cơ quan tạo ra âm thanh bằng cách đưa không khí vào ống âm thanh đã có bước phát triển riêng. Mặt khác, Clavichord ra đời là bước tiến gần hơn đến piano.
Đàn Clavichord ra đời vào thế kỷ 14 và trở thành nhạc cụ phổ biến nhất trong thời kỳ Phục hưng. Khi bạn nhấn một phím, một thanh đồng được gọi là tang chạm vào dây đàn, làm cho dây đàn dao động và tạo ra âm thanh, có phạm vi từ 4 đến 5 quãng tám.

Hình dạng của đàn harpsichord trông giống như một cây đàn piano

Đàn harpsichord, ra đời ở Ý vào khoảng năm 1500 và sau đó lan sang Pháp, Đức, Flanders và Vương quốc Anh, là một cơ chế trong đó các móng vuốt gắn với giắc cắm hình que kéo dài sẽ gảy dây khi bàn phím được nhấn.
Cơ chế như dây và bảng âm, và hình dạng tổng thể rất giống với đàn piano.

Christophori, người đã tạo ra nguyên mẫu của cây đàn piano

Chính Christophori (1655-1731) ở Ý là người đã làm ra nguyên mẫu của cây đàn piano hiện nay.
Không hài lòng với việc không có sự thay đổi về độ mạnh của âm thanh đàn harpsichori, Christophori đã phát minh ra một cơ chế dẫn đến cây đàn piano hiện tại, vào khoảng năm 1700, trong đó các dây được đánh bằng búa thay vì được đánh bằng vuốt đáy.
Ông đặt tên cho cây đàn có cơ chế này là “Clavichord harpsichord col piano e forte” (đàn hạc cầm có thể tạo ra cả âm thanh nhẹ nhàng và mạnh mẽ). Tên này được rút ngắn và bây giờ được gọi là “piano”.